金属学报, 2016, 52(10): 1249-1258.
10.11900/0412.1961.2016.00315
Cu系纳米金属多层膜微柱体的形变与损伤及其尺寸效应

孙军 *, , 张金钰 , 吴凯 , 刘刚

西安交通大学金属材料强度国家重点实验室, 西安710049

纳米金属多层膜材料已成为目前高性能微元器件以及互连结构的核心材料体系, 其服役过程中的变形损伤与断裂是导致系统失效的关键因素. 以本课题组近年来的研究结果为基础, 结合当前国内外有关金属多层膜微柱体塑性变形行为研究的最新进展, 阐述了金属多层膜微柱体微观结构-尺寸约束-服役性能三者之间的关联性, 揭示了金属多层膜微柱体变形模式与损伤的内在规律, 归纳了晶体/晶体与晶体/非晶两类层状结构材料加工硬化/软化行为的微观机理, 并对纳米金属多层膜研究的发展趋势进行了展望.
引用: 孙军, 张金钰, 吴凯, 刘刚 Cu系纳米金属多层膜微柱体的形变与损伤及其尺寸效应. 金属学报, 2016, 52(10): 1249-1258. doi: 10.11900/0412.1961.2016.00315
参考文献:
[1] Was G S, Foecke T. Thin Solid Films, 1996; 286: 1
[2] Li Y P, Zhang G P. Acta Mater, 2010; 58: 3877
[3] Zhang J Y, Zhang X, Wang R H, Lei S Y, Zhang P, Niu J J, Liu G,Zhang G J, Sun J. Acta Mater, 2011; 59: 7368
[4] Romig Jr A D, Dugger M T, McWhorter P J. Acta Mater, 2003; 51:5837
[5] Fullwood D T, Niezgoda S R, Adams B L, Kalidindi S R. Prog Mater
[6] Sci, 2010; 55: 477
[7] Beyerlein I J, Demkowicz M J, Misra A, Uberuaga B P. Prog Mater Sci, 2015; 74: 125
[8] Greer J R, de Hosson J T M. Prog Mater Sci, 2011; 56: 654
[9] Zhu T, Li J. Prog Mater Sci, 2010; 55: 710
[10] Uchic M D, Shade P A, Dimiduk D M. Annu Rev Mater Res, 2009;39: 361
[11] Nan C W. Heterogeneous Materials Physics: Microstructure and Performance. Beijing: Science Press, 2005: 1
[12] Cammarata R C. Prog Surf Sci, 1994; 46: 1
[13] Hoagland R G, Kurtz R J, Henager C H. Scr Mater, 2004; 50: 775
[14] (南策文. 非均质材料物理-显微结构-性能关联. 北京: 科学出版社, 2005: 1)
[15] Hoagland R G, Mitchell T E, Hirth J P, Kung H. Phil Mag, 2002;82: 643
[16] Wang J, Hoagland R G, Hirth J P, Misra A. Acta Mater, 2008; 56:5685
[17] Wang J, Misra A, Hoagland R G, Hirth J P. Acta Mater, 2012; 60:1503
[18] Wang Y M, Li J, Hamza A V, Barbee J T W. Proc Natl Acad Sci USA, 2007; 104: 11155
[19] Zhang J Y, Zhang X, Liu G, Zhang G J, Sun J. Scr Mater, 2010;63: 101
[20] Zhang J Y, Niu J J, Zhang X, Zhang P, Liu G, Zhang G J, Sun J.Mater Sci Eng, 2012; A543: 139
[21] Zhang J Y, Zhang P, Zhang X, Wang R H, Liu G, Zhang G J, Sun J. Mater Sci Eng, 2012; A545: 118
[22] Zhang J Y, Liu Y, Chen J, Chen Y, Liu G, Zhang X, Sun J. Mater Sci Eng, 2012; A552: 392
[23] Wu K, Zhang J Y, Liu G, Zhang P, Cheng P M, Zhang G J, Sun J.Acta Mater, 2013; 61: 7889
[24] Wu K, Zhang J Y, Zhang P, Wang Y Q, Liu G, Zhang G J, Sun J.Mater Sci Eng, 2014; A613: 130
[25] Wu K, Zhang J Y, Li J, Wang Y Q, Liu G, Sun J. Acta Mater,2015; 100: 344
[26] Li Y P, Zhang G P, Wang W, Tan J, Zhu S J. Scr Mater, 2007; 57:117
[27] Li Y P, Zhu X F, Tan J, Wu B, Wang W, Zhang G P. J Mater Res,2009; 24: 728
[28] Wen S P, Zong R L, Zeng F, Gao Y, Pan F. Acta Mater, 2007; 55:345
[29] Zhu X Y, Liu X J, Zong R L, Zeng F, Pan F. Mater Sci Eng, 2010;A527: 1243
[30] Liu Y, Bufford D, Wang H, Sun C, Zhang X. Acta Mater, 2011;59: 1924
[31] Liu Y, Bufford D, Rios S, Wang H, Chen J, Zhang J Y, Zhang X. J Appl Phys, 2012; 111: 073526
[32] LaiWS, Yang M J. Appl Phys Lett, 2007; 90: 181917
[33] Zhang J Y, Liu G, Zhang X, Zhang G J, Sun J, Ma E. Scr Mater,2010; 62: 333
[34] Wang Y Q, Zhang J Y, Liang X Q, Wu K, Liu G, Sun J. Acta Mater,2015; 95: 132
[35] Zhang J Y, Liu G, Sun J. Mater China, 2016; 35: 31
[36] Mara N A, Bhattacharyya D, Dickerson P, Hoagland R G, Misra A. Appl Phys Lett, 2008; 92: 231903
[37] Mara N A, Bhattacharyya D, Hirth J P, Dickerson P, Misra A. Appl Phys Lett, 2010; 97: 021909
[38] Zhang J Y, Lei S Y, Liu Y, Niu J J, Chen Y, Liu G, Zhang X, Sun J. Acta Mater, 2012; 60: 1610
[39] (张金钰, 刘刚, 孙军. 中国材料进展, 2016; 35: 31)
[40] Zhang J Y, Liu G, Lei S Y, Niu J J, Sun J. Acta Mater, 2012; 60:4054
[41] Zhang J Y, Li J, Liang X Q, Liu G, Sun J. Sci Rep, 2014; 4: 4205
[42] Zhang J Y, Zhang X, Wang R H, Lei S Y, Zhang P, Niu J J, Liu G,Zhang G J, Sun J. Acta Mater, 2012; 60: 7183
[43] Zhang J Y, Liu G, Sun J. Sci Rep, 2013; 3: 2324
[44] Kim Y B, Budiman A S, Baldwin J K, Mara N A, Misra A. J Mater Res, 2012; 27: 592
[45] Han S M, Phillips MA, NixWD. Acta Mater, 2009; 57: 4473
[46] Wang J, Yang C, Hodgson P D. Scr Mater, 2013; 69: 626
[47] Zhang J Y, Cui J C, Liu G, Sun J. Scr Mater, 2013; 68: 639
[48] Zhang J Y, Liang X Q, Zhang P, Wu K, Liu G, Sun J. Acta Mater,2014; 66: 302
[49] Dayal P, Quadir M Z, Kong C, Savvides N, Hoffman M. Thin Solid Films, 2011; 519: 3213
[50] Wei Q. J Mater Sci, 2007; 42: 1709
[51] Zhang J Y, Liu G, Sun J. Int J Plast, 2013; 50: 1
[52] Zhang J Y, Liu G, Sun J. Acta Mater, 2013; 61: 6868
[53] Zhang J Y, Wang Y Q, Wu K, Zhang P, Liu G, Zhang G J, Sun J.Mater Sci Eng, 2014; A612: 28
[54] Niu J J, Zhang J Y, Liu G, Zhang P, Lei S Y, Zhang G J, Sun J. Acta Mater, 2012; 60: 3677
[55] Zhang J Y,Wang Y Q, Liu G, Sun J. Appl Surf Sci, 2014; 321: 19
[56] Carlton C E, Ferreira P J. Acta Mater, 2007; 55: 3749
[57] Kocks U F, Mecking H. Prog Mater Sci, 2003; 48: 171
[58] Misra A, Zhang X, Hammon D, Hoagland R G. Acta Mater, 2005;53: 221
[59] Yan J W, Zhu X F, Yang B, Zhang G P. Phys Rev Lett, 2013; 110:155502
[60] Gruber P A, Böhm J, Onuseit F, Wanner A, Spolenak R, Arzt E.Acta Mater, 2008; 56: 2318
[61] Lei S Y, Zhang J Y, Niu J J, Liu G, Zhang X, Sun J. Scr Mater,2012; 66: 706
[62] Lu L, Chen X, Huang X, Lu K. Science, 2009; 323: 607
[63] Bhattacharyya D, Mara N A, Dickerson P, Hoagland R G, Misra A. Acta Mater, 2011; 59: 3804
[64] Huang X, Hansen N, Tsuji N. Science, 2006; 312: 249
[65] Knorr I, Cordero N M, Lilleodden E T, Volkert C A. Acta Mater,2013; 61: 4984
[66] Li N, Mara N A, Wang Y Q, Nastasi M, Misra A. Scr Mater, 2011;64: 974
[67] Anderson P M, Foecke T, Hazzledine P M. Mater Res Soc Bull,1999; 24: 27
[68] Misra A, Verdier M, Kung H, Embury J D, Hirth J P. Scr Mater,1999; 41: 973
[69] Zhu X F, Li Y P, Zhang G P, Tan J, Liu Y. Appl Phys Lett, 2008;92: 161905
[70] Zhang J, Zhang J Y, Liu G, Zhao Y, Sun J. Thin Solid Films, 2009;517: 2936
[71] Donohue A, Spaepen F, Hoagland R G, Misra A. Appl Phys Lett,2007; 91: 241905
[72] Chen C Q, Pei Y T, De Hosson J T M. Acta Mater, 2010; 58: 189
[73] Zhang J Y, Liu G, Sun J. Acta Mater, 2014; 66: 22
[74] Kim J Y, Jang D C, Greer J R. Adv Funct Mater, 2011; 21: 4550
[75] Kuzmin O V, Pei Y T, Chen C Q, De Hosson J T M. Acta Mater,2012; 60: 889
[76] Jang D, Greer J R. Nat Mater, 2010; 9: 215
[77] Kiener D, Minor A M. Acta Mater, 2011; 59: 1328
[78] Beyerlein I J, Caro A, Demkowicz M J, Mara N A, Misra A, Uberuaga B P. Mater Today, 2013; 16: 443
[79] Yu K Y, Liu Y, Fu E G, Wang Y Q, Myers M T, Wang H, Shao L,Zhang X. J Nucl Mater, 2013; 440: 310
[80] Zhang P, Zhang J Y, Li J, Liu G, Wu K, Wang Y Q, Sun J. Acta Mater, 2014; 76: 221
[81] Zhang P, Zhang J Y, Li J, Liu G, Wu K, Wang Y Q, Sun J. J Mater Sci, 2015; 50: 1901
[82] Wang Y Q, Hou Z Q, Zhang J Y, Liang X Q, Liu G, Zhang G J,Sun J. Acta Metall Sin (Engl Lett), 2016; 29: 156
[83] Zhang J Y, Wang Y Q, Liang X Q, Zeng F L, Liu G, Sun J. Acta Mater, 2015; 92: 140
[84] Liang X Q, Zhang J Y, Wang Y Q, Wu S H, Zeng F L, Wu K, Liu G, Zhang G J, Sun J. Mater Sci Eng, 2016; A672: 153

相似文献: